بررسی و تحلیل تعدادی از مولفه های گفتمانی در برخی روایت های سیستانی بر اساس دولی و لوینسن ( 2001 )

به نظر می رسد گویشوران سیستانی در روایت های خود از مولفه های گفتمانی خاصی استفاده می کنند. در این پژوهش سعی بر آن است تا سه مولفه گفتمانی ( discourse feature ) پیوستگی ( cohesion ) ، ارجاع مشارکین ( participant reference ) و نقل قول ( reported speech ) در ده روایت سیستانی بر اساس رویکرد نقشگرای دولی و لوینسن ( 2001 ) مورد بررسی و تحلیل قرارگیرند. داده های این پژوهش از طریق ضبط مستقیم روایت های سیستانی شامل داستان و خاطره از 20 گویشور سیستانی که بیسواد و یا کم سواد بوده اند، بدست آمده است. این گویشوران که شامل ده مرد و ده زن می شدند، در رده های سنی 40 تا 100 سال قرار داشتند و ساکن شهرستان زابل بودند. بررسی و تحلیل عناصر پیوستگی زبانی نشان می دهد که ابزارهای ایجاد پیوستگی مانند: عبارات توصیفی ، ابزارهای یکسانی ، روابط واژگانی و الگوهای ساختواژی- نحوی نقش زیادی در ایجاد پیوستگی در ساختار روایات سیستانی برعهده دارند. همچنین بررسی آماری کاربرد ابزارهای پیوستگی توسط راویان سیستانی نشان می دهد که در میان ابزار پیوستگی، راویان سیستانی به تعداد بیشتری از ابزار پیوستگی " ضمایر "، " تکرار " و حرف ربط " و " استفاده می کنند. مطالعه چگونگی ارجاع مشارکین در روایات سیستانی نشان می دهد که ابزارهای ارجاعی در این گویش شامل ارجاع گروه اسمی، ضمایر و مرجعدار صفر می باشند که از این میان گروه های اسمی نسبت به دو گروه دیگر بار ارجاعی بیشتری را منتقل می کنند. در مورد استفاده از ابزار مرجعدار صفر باید گفت که گویشوران سیستانی در مقایسه با گروه اسمی و ضمایر، به نسبت بیشتری از این ابزار ارجاعی بهره می گیرند و به خصوص بیشتر این ابزار را برای مشارکین اصلی به کار می برند. در قسمت نقل قول، تحلیل های انجام شده حاکی از آن است که صورت معمول ( default ) نقل قول در روایت های سیستانی به صورت نقل قول مستقیم می باشد و صورت زبانی نقل شده به صورت یک متمم بندی برای فعل نقل شده ظاهر می شود. از یافته های دیگر در قسمت نقل قول باید به کاربرد " که " در نقل قول برای برجسته سازی سخن نقل قول شده، اشاره نمود. به این معنی که راویان سیستانی برای تاکید بیشتر بر سخن نقل قول شده از متمم ساز " که " استفاده می کنند.